Hạt cát và viên ngọc

Câu chuyện về hạt cát và viên ngọc

Mỗi người đều như một hạt cát, nhỏ xíu vậy thôi mà tiềm năng thì vô biên, hoàn toàn có thể trở thành một viên ngọc trai tuyệt đẹp. Nghe câu này, ai cũng dễ gật gù đồng ý, vì nó dễ hiểu và truyền cảm hứng quá mà.

Nhưng nghĩ kỹ, tôi chưa từng thấy viên ngọc nào tự mình thành hình cả. Không có đúng giống trai, không có nước biển nuôi dưỡng, không có thời gian bồi đắp… thì hạt cát vẫn chỉ là hạt cát.

Con người cũng vậy, thành công chưa bao giờ là chuyện “một mình làm hết”, cho dù nhiều sách self-help vẫn khẳng định chắc nịch như thế.

***

Có một câu chuyện về hạt cát và ngọc trai. Chuyện kể rằng, một ngày kia, hạt cát trôi theo sóng và tìm đến một con trai nhỏ đang khép vỏ. Sóng đưa, nước đẩy, hạt cát rơi vào bên trong, ở lại nơi tối và yên ắng ấy.

Ban đầu, con trai thấy đau và khó chịu, nhưng thay vì xua đuổi, nó bắt đầu ôm lấy hạt cát, phủ lên từng lớp xà cừ để bao bọc, làm cho nó đỡ đau.

Năm tháng trôi đi, trong bóng tối ấy, một viên ngọc trai quý giá dần hiện hình. Từ đó, có nhiều bài học về thành công. Ví dụ như, muốn thành công thì phải biết đi qua đau đớn. Hoặc, mỗi người đều có tiềm năng để trở thành một viên ngọc trai quý giá, dù bây giờ chỉ là hạt cát nhỏ bé.

Không phải hạt cát nào cũng thành viên ngọc

Tôi đồng ý quan điểm rằng tiềm năng của con người là lớn lắm, chưa biết đâu là tận cùng. Nhưng để thành một viên ngọc trai quý, cần nhiều hơn là một hạt cát và một con trai.

Không phải cứ hạt cát chui vào con trai là sẽ trở thành ngọc trai. Trong thực tế, hạt cát có thể bị đào thải. Hoặc hạt cát không đủ sắc cạnh, không kích thích con trai tiết ra đủ xà cừ để bao bọc. Hoặc nước đục, thiếu dinh dưỡng. Cũng có khi giống trai không phải là giống cho ra ngọc quý.

Cứ hỏi những người trong nghề, họ sẽ nói cho bạn biết. Đôi khi, ngọc dã thành hình nhưng không đủ chất lượng: Màu loang, bề mặt sần sùi, hình méo…những viên này chỉ để dùng làm đồ trang sức giá thấp, hoặc …làm kỷ niệm.

Rồi đến khi viên ngọc trai thành hình, để nó có giá vài triệu đồng, vài chục triệu đồng hay hơn thế nữa, chuyện đó không hề đơn giản. Cần có những bàn tay lành nghề. Cần những con mắt biết nhìn ra vẻ đẹp. Và cần những cái đầu có tư duy truyền thông tinh tế để kể câu chuyện của viên ngọc cho thế giới lắng nghe.

Nếu nói rằng viên ngọc trai lấp lánh trong một phòng trưng bày đắt đỏ ở trung tâm Sài Gòn là từ một hạt cát, thì điều đó nghe như đang phủ nhận công sức của biết bao nhiêu công đoạn. Từ thiên thời, địa lợi, cho tới nhân hòa.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh có một khái niệm gọi là tương tức (interbeing). Nghĩa là, mọi sự vật, mọi hiện tượng trong vũ trụ này đều nương tựa vào nhau để tồn tại. Không có gì có thể “một mình” mà hiện hữu được.

Một chiếc lá có trong nó đám mây, vì không có mưa từ mây thì cây không thể sống để sinh ra lá. Chiếc lá cũng có ánh nắng, đất, dòng sông, và cả bàn tay người trồng. Nhìn sâu vào một thứ, ta sẽ thấy tất cả những thứ khác trong đó.

Trong thành công một người có sức của cả Vũ Trụ…

Không có thành tựu nào hoàn toàn một mình. Thành công của một người, cũng như vẻ đẹp của một viên ngọc trai, đều là kết quả của vô số yếu tố hội tụ: thiên nhiên, con người, thời gian, và cả những điều vô hình mà thậm chí ta còn không biết.

Trong mentoring, để một người thành viên ngọc sáng, không chỉ mentee và mentor là đủ.

Còn biết bao yếu tố khác như: tổ chức mentoring, môi trường làm việc, văn hóa doanh nghiệp, điều kiện và hoàn cảnh của mentee, và cả may mắn nữa.

Nói vậy không phải để ta dừng nỗ lực, mà để nhắc mình đừng chủ quan, đừng rơi vào duy ý chí. Mentor cũng sẽ bớt áp lực rằng mình phải làm cho mentee thành công bằng mọi giá.

Khi tôi là một mentor

Trong vai trò của một mentor, tôi sẽ hết mình, chân thành, tận tụy. Nhưng điều đó không có nghĩa là tôi dính mắc vào kết quả của mentee, hay tự thấy mình có lỗi nếu mentee không trở thành “viên ngọc” như mục tiêu đã đặt ra. Và khi mentee thành công, tôi cũng biết rằng mình chỉ là một phần trong nhân duyên của thành công ấy.

Trong những con số 30%, 60% hay 90% những người từng báo cáo rằng họ nhận được lợi ích sau mùa mentoring, thì cũng có người thành công rực rỡ, từ cát hóa thành viên ngọc, có người vẫn là hạt cát, chẳng qua chỉ đỡ sần sùi, đỡ sắc cạnh, và lớn hơn một chút.

Nhưng như vậy thôi cũng đã thật đáng quý. Như hai con người cùng đi một đoạn đường, để lại trong nhau chút gì ấm áp, rồi mỗi người lại tiếp tục trôi theo con nước của riêng mình.

Mời bạn theo dõi các bài viết khác về mentoring của tôi tại đây: https://tranduchung.net/category/mentoring/