Ngọc Trai – Bài học thứ hai về Mentoring

Hành trình của ngọc trai

Con trai sống lặng lẽ dưới đáy nước. Thân nó mềm, nên nó thu mình trong hai mảnh vỏ cứng. Nó không có khả năng chạy hay tấn công để kháng cự những tác nhân bên ngoài, chỉ biết khép lại mỗi khi có gì chạm đến. Nó sống như vậy, đơn độc và âm thầm, giữa lớp bùn cát và lạnh.

Một ngày, có một hạt cát lọt vào bên trong.

Nhỏ thôi, nhưng cũng đủ làm đau. Nó không thể đẩy ra. Hạt cát cứ nằm đó, giữa phần dễ tổn thương nhất, âm thầm cọ vào từng lớp thịt mềm. 

Con trai bắt đầu học cách sinh tồn, và tiết ra một lớp xà cừ, trong và mỏng, bọc lấy hạt cát, như cách một sinh vật yếu đuối tìm cách sống sót trong yên lặng. Rồi thêm một lớp nữa, ngày này qua ngày khác, rất lâu. Nó đang nỗ lực sống cùng với thứ mình không thể loại bỏ.

Nhiều năm sau, khi người ta vô tình tách lớp vỏ kia ra, họ thấy một viên ngọc nằm lặng trong đó. Nó thật đẹp, nhưng trước khi có nghiên cứu như bây giờ, thì trước kia ít người biết rằng viên ngọc đó đã được tạo nên từ một hạt vô danh, nhỏ bé, sắc cạnh và cũ kỹ. 

Ngọc là tên khác của nỗi đau

Lần đầu gặp, tôi nghĩ chị là mẫu người luôn thuộc về những nơi sang trọng như căn phòng hội thảo hạng nhất trong trung tâm quận nhất hôm ấy. Trong bộ đồ nữ doanh nhân nhã nhặn, người ta sẽ nghĩ chị sống ở nơi có rèm cửa trắng, cà phê sáng và một đời không dính bụi. 

Nhưng sau buổi ấy, tôi càng thấy nét ngoài quý phái chỉ là một phần của những nghi thức kết nối kinh doanh. Ẩn sâu bên trong là một người phụ nữ có trái tim mềm mại, ấm áp, hay thương người, và hay ôm mọi trách nhiệm về phần mình. 

Trên sân khấu, người ta dễ nghĩ chị sinh ra để nói, để lãnh đạo, hay dẫn đường. Chị có cách nói như nhóm lửa trong lòng người khác. Nhưng khi bước xuống, ngay tối đó, chị có thể sẵn sàng dành hai tiếng ngồi bên ai đó đang cần động viên, trở về là một người phụ nữ ấm áp, bình an và sẵn sàng lắng nghe người khác.

Qua những câu chuyện chị kể (và cả những điều chị không kể), tôi dần hiểu, đó là cả một hành trình. Chị cũng giống con trai kia. Ngoài vỏ kín đáo, bên trong là một hạt cát sắc cạnh, nằm đó rất lâu.  Ừ thì, nếu nỗi đau không đẩy ra được, thì đón nhận nó thôi. Mỗi ngày bọc thêm một lớp xà cừ, để chờ đợi ngày chuyển hóa. 

Ít ai đủ gần để thấy hết chặng đường đó ở nơi người khác. Chỉ khi viên ngọc trai óng ánh dưới ánh sáng ban mai, người ta mới trầm trồ khen ngợi. Hầu hết mọi người chỉ biết thành công hiện tại của chúng ta, chứ mấy ai nhớ được, đã từng có những vết thương âm thầm như thế. 

Không ai rõ chị đã bao lần muốn dừng lại. Có lẽ nhiều. Nhưng rồi chị vẫn ở đó, nỗ lực hết lần này đến lần khác. Đó là tinh thần không ngừng học hỏi, đó là cách chăm chút từng mối quan hệ, và cỡ lẽ, đó là cả những đêm lặng lẽ đối diện với chính mình. Để rồi, theo tháng năm, những điều ấy chuyển hóa thành viên ngọc quý: điềm tĩnh, rộng lượng, ấm áp và yêu thương. 

Mentor Edu 

Gần đây, trong buổi khai mạc lớp học K2 cùng iTalent và Mentor Edu, tôi mới biết câu chuyện phía sau cái tên ấy. Một chi tiết nhỏ trên tấm bảng Mentor Edu. chữ O trong từ “Mentor” được vẽ thành hình một con trai, đang mở vỏ, và ôm lấy viên ngọc đang tỏa sáng. 

Trong mỗi người đều có một viên ngọc chưa thành hình. Nhưng để có viên ngọc đó, phải nằm im lìm dưới đáy sâu, phải sống qua những ngày cát cứa. Rồi phải đón nhận mọi thứ, rồi ôm ấp nó bằng lớp vỏ xà cừ của nghị lực, trí tuệ và tình yêu. 

Mỗi ngày một lớp mỏng, và khi đủ nhiều, viên ngọc sẽ thành hình từ nơi đau đớn mà mình từng muốn trốn chạy.

Mentor, ở đây, không phải người đưa lời khuyên này khuyên nọ. Mà là người thực sự tin tưởng rằng: bên trong mỗi mentee mình có cơ hội gặp trong đời, là một tiềm năng thuần khiết, để nhả ra cho đời những viên ngọc quý. Sau đó, mentor cần kiên nhẫn đồng hành, động viên, truyền cảm hứng khi mentee đang trăn trở, bối rối, mâu thuẫn, đến mức không hề phát hiện, hoặc lãng quên rằng mình từng có những tiềm năng tuyệt vời như thế.

Mentor là người biết đi chậm lại một chút, chờ tới khi mentee sẵn sàng, khi họ đủ dũng cảm để bước ra khỏi bóng tối của mình và bắt đầu tỏa sáng.

***

Gần kết thúc buổi học đầu tiên, chị quay qua nói bằng giọng hào hứng:

“Em làm mentor cho Mentor Edu nha.”

Tôi nghĩ bụng: Ủa? mới học xong buổi đầu mà. Trong công việc mentoring, tôi còn chưa mở hàng nữa kìa. Vậy mà đã có “khách” mời về làm mentor chính thức.

Tôi bối rối một chút, rồi ngẫm: “Ờ, thì ra là vậy. Người ta tốt nghiệp thủ khoa Mentor K01 mà. Mà mentor là người luôn thấy viên ngọc bên trong người khác, đôi khi từ trước khi người đó nhận ra.” Còn tôi, cho đến bây giờ, vẫn luôn nghĩ mình chỉ là một hạt cát đang tìm chỗ đứng của mình trong lĩnh vực Mentoring. 

Về nhà, vẫn còn thấy mắc cười, vì vui. Mà cũng thấy… mắc nợ một niềm tin. Được tạm ứng rồi, ráng mà trả thôi.